Kiedy warto usunąć ząb mądrości?

Czym są zęby mądrości?

Zęby mądrości, czyli trzecie zęby trzonowe (ósemki), znajdują się na końcach łuków zębowych. Wyrzynają się jako ostatnie, co następuje zwykle między 17. a 25. rokiem życia. Chociaż proces ten jest częścią naturalnego rozwoju zębów, nie u każdego pacjenta przebiega bezproblemowo. W niektórych przypadkach dochodzi do zatrzymania ósemki lub ósemek, co oznacza, że nie wyrzynają się w pełni lub wyrastają w nieprawidłowym kierunku.

W przeszłości zęby mądrości odgrywały ważną rolę w żuciu, ponieważ pożywienie było mniej przetworzone i zwykle bardzo twarde (np. mięso, zboża). Obecnie, w wyniku ewolucji i zmniejszenia łuku zębowego, ósemki nie tylko nie są już niezbędne w codziennym funkcjonowaniu, ale ich obecność często bywa źródłem problemów. Samo wyrzynanie ósemek może wywoływać silne dolegliwości bólowe, a niekiedy towarzyszą mu również stany zapalne, zwłaszcza gdy ząb mądrości staje w nieprawidłowej pozycji lub wywołuje nacisk na sąsiadujące zęby.

Zęby mądrości – dlaczego stanowią częsty problem w stomatologii?

Zęby mądrości często rosną nieprawidłowo. W wyniku ewolucyjnego zmniejszenia przestrzeni w łuku zębowym często nie mają wystarczająco dużo miejsca. W efekcie powodują dolegliwości bólowe, stany zapalne, a nawet stłoczenie zębów, które zaburza estetykę i funkcję całego łuku zębowego.

Wśród najczęstszych problemów związanych z zębami mądrości wymienia się m.in.:

• zatrzymane ósemki – gdy ząb nie jest w stanie w pełni wyrżnąć się z kości, co może prowadzić do bólu, infekcji i stanów zapalnych,
• uszkodzenie sąsiadujących zębów – ósemki wyrzynające się w nieprawidłowym kierunku mogą naciskać na inne zęby, powodując ich przesunięcia lub próchnicę w trudno dostępnych miejscach,
• powstawanie stanów zapalnych – szczególnie w kieszonkach dziąsłowych, gdzie zbierają się resztki jedzenia. Te okolice są trudne do dokładnego oczyszczenia, co sprzyja rozwojowi bakterii i powstawaniu infekcji w jamie ustnej,
• tworzenie się torbieli lub ropni – zatrzymane ósemki mogą być źródłem poważniejszych problemów, takich jak torbiele szczękowo-twarzowe, które wymagają interwencji chirurgicznej.

Ósemki są częstą przyczyną dolegliwości bólowych, nie tylko tych miejscowych, ale promieniujących do ucha, głowy, szyi. Dzięki regularnym wizytom u stomatologa i przeprowadzeniu precyzyjnej diagnostyki obrazowej (zdjęcia pantomograficzne lub tomografia komputerowa CBCT, możliwe jest wczesne wykrycie problemów i zaplanowanie odpowiedniego postępowania.

Czy usuwać ósemki profilaktycznie?

Nie wszystkie ósemki wymagają ekstrakcji, jednak w pewnych sytuacjach stomatolodzy zalecają ich usunięcie, nawet jeśli nie powodują dolegliwości. Profilaktyczne usuwanie ósemek ma na celu zapobieganie przyszłym problemom zdrowotnym, które mogą wystąpić w jamie ustnej. Zabieg warto rozważyć w przypadku braku miejsca w łuku zębowym, zatrzymania ósemek, trudności w dbaniu o prawidłową higienę jamy ustnej (zwiększa się ryzyko próchnicy i stanów zapalnych w okolicach ósemek oraz sąsiednich zębów), powtarzających się stanów zapalnych dziąseł w okolicy zębów mądrości lub ryzyka wystąpienia innych powikłań (np. powstania torbieli, ropni).

Zaletą profilaktycznego usunięcia ósemek w młodszym wieku jest sprawniej przebiegający proces gojenia po ekstrakcji, ochrona sąsiednich zębów i uniknięcie poważniejszych komplikacji w przyszłości.

Jednak jeżeli ósemki wyrosły prawidłowo (są w pełni wyrżnięte), nie powodują bólu, stanów zapalnych, a utrzymanie higieny nie sprawia większych problemów, zwykle profilaktyczna ekstrakcja jest zbędna.

Kiedy należy usunąć ósemki – wskazania

Ekstrakcja ósemek jest wskazana w różnych sytuacjach klinicznych, które mogą prowadzić do poważnych problemów stomatologicznych. Decyzję o usunięciu zębów mądrości podejmuje pacjent po konsultacji z lekarzem i przeprowadzeniu badań diagnostycznych. Za wskazania do ekstrakcji uznaje się:

• zatrzymane zęby mądrości powodujące ból, obrzęki, stany zapalne lub zagrażające zębom sąsiadującym,
• nawracające stany zapalne w okolicy ósemek, infekcje wymagające stosowania antybiotyków,
• wysokie ryzyko uszkodzenia zębów sąsiadujących, poprzez nacisk, przesunięcia, uszkodzenia szkliwa, próchnicę,
• stłoczenie zębów w łuku zębowym – istotne zarówno z punktu widzenia estetyki, jak i prawidłowej funkcji zgryzu,
• próchnica zębów mądrości – w wyniku trudności z prawidłowym czyszczeniem może dojść do rozwoju próchnicy, w niektórych przypadkach słabe rokowania dotyczące efektywności leczenia mogą być wskazaniem do usunięcia ósemek,
• problemy ortodontyczne – w niektórych przypadkach przed założeniem aparatu ortodontycznego zaleca się usunięcie ósemek, aby zapewnić miejsce pozostałym zębom,
• ryzyko innych powikłań, np. powstania torbieli, ropni, które mogą przyczynić się do poważniejszych problemów zdrowotnych.

Ile trwa ekstrakcja zęba mądrości?

Czas trwania zabiegu zależy od położenia i stanu zęba oraz stopnia skomplikowania całej procedury. Prosta ekstrakcja trwa zazwyczaj od 10 do 20 minut. Usunięcie zatrzymanego zęba mądrości wymaga zabiegu chirurgicznego i może trwać od 30 minut do godziny.

Czy ósemki trzeba usuwać chirurgicznie – kto wyrywa ósemki?

Ekstrakcją ósemek zajmuje się najczęściej chirurg stomatologiczny lub chirurg szczękowo-twarzowy, ponieważ zabieg często wymaga dodatkowych procedur i specjalistycznej wiedzy. Jednak w przypadku prawidłowo wyrżniętych ósemek, nieskomplikowanego kształtu i budowy korzeni, ząb mądrości może być również wyrwany przez zwykłego stomatologa.

Jak wygląda ekstrakcja zębów mądrości?

Przebieg zabiegu zależy od położenia i stanu ósemki. Prawidłowo wyrżnięty ząb mądrości, który nie różni się od pozostałych zębów w łuku zębowym, może być usunięty podobnie jak inne zęby trzonowe. W takich przypadkach stomatolog podaje znieczulenie miejscowe, aby zabieg był całkowicie bezbolesny, chwyta ząb specjalnymi kleszczami stomatologicznymi, delikatnie poruszając nim, aby poluzować korzeń w zębodole. Następnie usuwa ząb, przeprowadza kontrolę miejsca po ekstrakcji i zakłada gazik lub, w razie konieczności, szwy.

Nie zawsze jednak ósemki wyrzynają się w pełni lub rosną w prawidłowym kierunku. W takich sytuacjach konieczne może być bardziej zaawansowane podejście chirurgiczne. Wówczas chirurg stomatologiczny podaje znieczulenie miejscowe (lub ogólne, w zależności od skomplikowania zabiegu oraz preferencji pacjenta), wykonuje nacięcie dziąsła i usuwa ząb (w całości lub podzielony na części). Po oczyszczeniu zębodołu miejsce zabezpieczane jest szwami.

Ile trwa proces gojenia po ekstrakcji zęba mądrości?

Proces gojenia się rany po usunięciu ósemki trwa zazwyczaj od 7 do 14 dni. W pierwszych dniach może pojawić się obrzęk i dolegliwości bólowe. Pomocne są zimne okłady na policzek, a w razie konieczności również leki przeciwbólowe. Pełny okres gojenia miejsca po zębie trwa kilka, kilkanaście tygodni.

W jakim odstępie można wyrywać ósemki?

Jeśli konieczne jest usunięcie wszystkich ósemek, zazwyczaj nie przeprowadza się ekstrakcji czterech zębów w trakcie jednego zabiegu. Głównie ze względu na potencjalny dyskomfort pozabiegowy, trudności ze spożywaniem pokarmu i ogólne obciążenie. Natomiast zwykle nie ma przeciwwskazań do usunięcia dwóch ósemek z jednej strony (w szczęce i w żuchwie). Pozostałe zęby mądrości najlepiej usunąć po całkowitym zagojeniu ran poekstrakcyjnych. Dzięki temu żucie jednostronne (konieczne przez pewien okres po zabiegu usunięcia zębów trzonowych) nie przyczynia się do nasilenia dyskomfortu pacjenta.

FAQ

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące ekstrakcji zębów mądrości.