Rodzaje protez zębowych – jak wybrać?

Protezy zębowe – czym są?

Protezy zębowe to uzupełnienie protetyczne zastępujące naturalne zęby. Dlatego dostosowywane są do indywidualnego stanu uzębienia pacjenta, a ich celem jest uzupełnienie luk oraz przywrócenie estetyki i funkcjonalności jamy ustnej. 

Brak zębów własnych jest najczęściej konsekwencją chorób przyzębia, urazów mechanicznych, a także błędów higienicznych, zaniedbania zdrowia jamy ustnej i zaawansowanej próchnicy. Mitem jest, że problem utraty zębów dotyczy wyłącznie osób starszych. Dentyści przekonują, że samo starzenie się ma niewiele wspólnego z tym zjawiskiem.

Korzyści z zastosowania uzupełnień protetycznych

Protezy zębowe (całkowite lub częściowe) pozwalają na zachowanie funkcji jamy ustnej, w tym żucia i rozdrabniania pokarmu. Uzupełnienia protetyczne zapobiegają ponadto problemom z wyraźną mową, które stanowią konsekwencję znacznych braków w uzębieniu, szczególnie całkowitego bezzębia. Długotrwały brak zębów przyczynia się również do zmiany konturów twarzy i zanikania kości żuchwy i/lub szczęki. Dlatego zalecane jest niezwlekanie z uzupełnieniem braków zębów. Dodatkową zaletą rozwiązania jest poprawa komfortu, jakości życia i pewności siebie.

Rodzaje protez zębowych

Szybki postęp w dziedzinie protetyki i opracowanie nowoczesnych technologii pozwala obecnie na idealne dopasowanie protezy do zgryzu bez dyskomfortu dla pacjenta, z zachowaniem całkowitej funkcjonalności w jamie ustnej. Jest wiele rodzajów protez zębowych, a ich wybór zależy od potrzeb i oczekiwań pacjenta (m.in. proteza stała, ruchoma, proteza częściowa lub całkowita) oraz możliwości finansowych (na cenę wpływa m.in. rodzaj mocowania czy materiały, z których zostały wykonane protezy). 

Protezy całkowite vs. protezy częściowe

W protetyce wykorzystuje się różne rodzaje protez zębowych. Wśród kryteriów podziału wyróżnia się m.in. protezy całkowite i częściowe. 

Protezy całkowite to propozycja dla osób, które całkowicie utraciły uzębienie w żuchwie i/lub górnej szczęce. Natomiast protezy częściowe przeznaczone są dla pacjentów, którzy posiadają braki w naturalnym uzębieniu (brak jednego lub kilku zębów). Zarówno protezy częściowe, jak i całkowite dzieli się dodatkowo na dwa rodzaje: protezy stałe i protezy ruchome. 

Wszystkie protezy zębowe dopasowuje się w gabinecie stomatologicznym przy współpracy ze specjalistą protetykiem. 

Protezy ruchome vs. protezy stałe

Protezy ruchome to uzupełnienia, które mogą być zakładane i zdejmowane w zależności od potrzeb pacjenta. Można je zastosować zarówno w przypadku całkowitego bezzębia, jak i konieczności uzupełnienia pojedynczego zęba (ruchome protezy całkowite lub częściowe). Często są one zakładane w ciągu dnia, a zdejmowane przed nocnym odpoczynkiem. Szczególnie na początku, ponieważ proteza zębowa ruchoma wymaga krótkiego okresu adaptacji, aby pacjent mógł przyzwyczaić się do swobodnego mówienia i spożywania posiłków. Zdjęcie protezy umożliwia również jej dokładne wyczyszczenie po posiłku. 

Wśród ruchomych uzupełnień wyróżnia się:

• protezy szkieletowe –  tworzą metalowy szkielet z akrylową obudową. Do zdrowych zębów przymocowane są za pomocą specjalnych zaczepów, klamer, zatrzasków lub teleskopów, 
• ruchome protezy elastyczne, inaczej akronowe – są one stworzone z elastycznego materiału, który zapewnia maksymalny komfort podczas noszenia,
• protezy osiadające – skonstruowane z akrylu i są mocno dopasowane zarówno do dziąseł, jak i do podniebienia. W razie konieczności do ich mocowania wykorzystuje się specjalistyczny klej. Protezy akrylowe częściowe lub stałe należą wciąż do najpopularniejszych rozwiązań wśród seniorów, 
• protezy overdenture – to jedna z najnowszych technik wśród ruchomych protez dentystycznych. W tym przypadku uzupełnienie mocuje się na implantach zębowych lub korzeniach zębów.

Protezy zębowe stałe to innowacyjne rozwiązanie wykorzystywane we współczesnej protetyce. Zapewniają niezwykle wysoki komfort, stabilność, estetykę i funkcjonalność porównywalną z naturalnymi zębami. Uzupełnienia stałe (częściowe lub całkowite) mocowane są na stałe w jamie ustnej i pacjent nie może ich samodzielnie wyciągnąć.  Najczęściej mocuje się je na implantach. W przypadku konieczności zastosowania wielu lub wszystkich sztucznych zębów, w protezowaniu wykorzystuje się system All-on-X (np. 4/6 – co oznacza liczbę implantów niezbędnych do zapewnienia odpowiedniej stabilizacji). 

Do stałych uzupełnień protetycznych należą również:

• mosty protetyczne – rekomendowane osobom, które utraciły jeden lub dwa sąsiednie zęby. Spełniają funkcję zarówno estetyczne, jak i funkcjonalne, 
• korony zębowe – pozwalają na odbudowę pojedynczych zębów, które uległy uszkodzeniu np. na skutek urazów mechanicznych

Protezy zębowe – materiał

Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów protez zębowych wykonywanych z różnych materiałów. Jednym z najpopularniejszych rozwiązań, szczególnie wśród seniorów są tradycyjne protezy akrylowe. Są one wykonane z trwałego, elastycznego i wytrzymałego akrylu, co zapewnia dobre przyleganie do jamy ustnej. Pacjenci często decydują się na tę protezę zębową ponieważ ma stosunkowo niską cenę. Jej wadą może być jednak częściowe przenoszenie sił żucia na śluzówkę.

Proteza szkieletowa wykonana jest najczęściej na podbudowie metalowej. Wyróżnia się większą wytrzymałością niż proteza akrylowa, a także lepszym mocowaniem (dzięki klamrom). Jest także wygodna i stabilna. Jej wadą jest z pewnością nieco wyższa cena, niż w przypadku protezy akrylowej.

Protezy nylonowe stworzone z elastycznego nylonu, zapewniają duży komfort użytkowania. Są odporne na uszkodzenia mechaniczne i wyposażone w klamry (najczęściej w kolorze zęba). Wadą nylonu jest to, że łatwo ulega przebarwieniu i pochłania zapachy, co wymaga częstszej wymiany protezy.

Do elastycznych tworzyw zalicza się również akron. Protezy akronowe wykonane są z termoplastycznego materiału, co zapewnia im dużą elastyczność. Są znacznie lżejsze niż tradycyjne protezy akrylowe, co sprawia, że proces adaptacji do ich noszenia jest stosunkowo krótki. Co więcej, bardzo rzadko powodują reakcje alergiczne i idealnie dopasowują się do układu dziąseł.

Nowoczesne protezy dentystyczne mogą idealnie imitować zęby naturalne. Gwarantują również wysoki komfort noszenia, dużą wytrzymałość na uszkodzenia i zadowalającą estetykę.

Ile kosztuje proteza zębowa?

Ceny protez zębowych uzależnione są od wielu czynników, w tym rodzaju protezy (stała, ruchoma), wybranego materiału (np. proteza akrylowa, akronowa, szkieletowa) i liczby zębów do uzupełnienia (proteza całkowita lub częściowa). W Dental Studio Daria Rowecka w Katowicach proteza akrylowa kosztuje od 2000 zł, natomiast proteza szkieletowa od 3000 zł.

Czym się kierować przy wyborze protezy?

Wybór konkretnego rodzaju protezy zębowej zależy od potrzeb i oczekiwań pacjenta. Dlatego przed podjęciem decyzji należy skonsultować się z doświadczonym specjalistą, który przy doradzaniu uwzględni m.in.:

• stan uzębienia – ważna jest zarówno liczba brakujących zębów, jak i stan tych, które pozostały (pacjenci z całkowitym bezzębiem nie mają możliwości skorzystania z protez częściowych, a np. słabe zęby sąsiadujące uniemożliwiają zastosowanie mostu protetycznego),
• preferencje estetyczne – materiały i sposoby mocowania protez mogą wpływać na ostateczny wygląd uzębienia,
• komfort – różnice mogą wynikać zarówno ze sposobu mocowania (np. protezy stałe na implantach charakteryzują się wysoką stabilnością), jak i rodzaju materiału,
• budżet – między materiałami, z których wykonywane są protezy, istnieją spore różnice cenowe. Dlatego warto określić swoje możliwości finansowe, co pozwala specjaliście na dobór odpowiedniej protezy.
•  

FAQ

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące rodzaju protez zębowych.

Źródła:

• Cosme D.C. i in., Functional evaluation of oral rehabilitation with removable partial dentures after five years. J Appl Oral Sci., 2006.
• Spiechowicz E., Protetyka stomatologiczna. Podręcznik dla studentów stomatologii, PZWL, Warszawa 2008.